اسید سیتریک یک اسید آلی ضعیف بوده که به طور طبیعی در مرکبات از جمله لیمو ترش، پرتقال و لیمو یافت می شود. اسید سیتریک دارای خواص آنتی اکسیدان طبیعی نیز است. این اسید برای طعم دادن و افزایش میزان ماندگاری غذا، ماده اولیه لوازم آرایشی و مواد اولیه شوینده ها کاربرد دارد. با توجه به اینکه اسید سیتریک یک افزودنی عالی است، نسخه مصنوعی آن نیز در دسترس است.
سیتریک اسید در برخی افراد باعث ایجاد آلرژی یا عدم تحمل به آن شده و استفاده از آن با ایجاد عوارض گوارشی و واکنش های التهابی در آنها همراه است.
در این مقاله منابع طبیعی و مصنوعی اسید سیتریک و همچنین خواص و عوارض استفاده از آن مورد بررسی قرار می گیرد.
اسید سیتریک با فرمول شیمیایی C6H8O7 نوعی اسید آلی است که به طور طبیعی در مرکباتی مثل لیمو، پرتقال، نارنگی و گریپ‌فروت یافت می‌شود و مزه ترش موجود در میوه‌ها به خاطر وجود این ماده است. علاوه بر مرکبات، مقادیر کمتری از اسیدسیتریک در آناناس، توت‌فرنگی، گیلاس، گوجه فرنگی و تمشک وجود دارد. علاوه بر اشکال طبیعی اسیدسیریک، این ماده به دلیل تقاضای بسیار زیاد در صنایع گوناگون، به صورت تجاری و مصنوعی نیز تولید شده و با میزانی کمتر از تقاضا، عرضه می‌شود.
منابع طبیعی اسید سیتریک
غذاهایی که سرشار از اسید سیتریک طبیعی هستند، مرکبات هستند، به خصوص آب لیمو و لیمو. میوه ها و سبزیجات دیگر نیز حاوی مقداری اسید سیتریک طبیعی هستند.
این غذاها بالاترین مقادیر اسید سیتریک طبیعی را دارند:
• لیمو
• لیموترش سبز
• پرتقال ها
• گریپ فروت
• توت
فواید اسید سیتریک در صنعت غذا
بیشترین میزان اسیدسیتریک تولیدشده در کارخانه‌ها به عنوان افزودنی در صنایع غذایی استفاده می‌شود. لبنیات، نوشیدنی‌ها، غذاهای منجمد، ژله، مربا و آب‌نبات غذاهایی حاوی اسیدسیتریک مصنوعی هستند. اسیدسیتریک در این غذاها به عنوان تنظیم‌کننده PH، افزایش‌دهنده عطر و طعم غذا و ترش‌کننده به کار می‌رود. طعم اشتهابرانگیز نوشابه‌ها و شیرینی‌ها به خاطر وجود اسیدسیتریک در آنها است. این ماده با تنظیم اسیدیته و جلوگیری از رشد باکتری‌ها، باعث حفظ کیفیت و افزایش طول عمر محصولات غذایی و سالم ماندن کنسروها می‌گردد.
کاربرد اسید سیتریک
اسید سیتریک به دلیل خواص فراوان با کمترین اثرات محیط زیستی، یک افزودنی متداول است. در واقع سه صنعت اصلی استفاده کننده از اسید سیتریک شامل صنایع مواد غذایی، مواد آرایشی و شوینده ها هستند.
صنعت لوازم آرایشی
وجود اسید سیتریک در محصولات مراقبت از پوست، باعث افزایش خواص آنها می شود . اسید سیتریک در محصولات پوستی باعث ایجاد خواصی مانند افزایش شفافیت، به حداقل رساندن خطوط ظریف و حتی بهبود رنگ پوست می شود.
اسید سیتریک همچنین به عنوان یک افزودنی در اسپری مو، دئودورانت ها و اسپری های بدن کاربرد دارد. اسید سیتریک مانع رشد باکتری، کپک یا قارچ در این مواد آرایشی و بهداشتی می شود.
صنایع غذایی
اسید سیتریک در بسیاری از غذاهای فرآوری شده به عنوان ماده نگهدارنده کاربرد داشته و در تازه ماندن آنها موثر است. در واثع این اسید باعث جلوگیری یا کندتر شدن روند تشکیل باکتری، کپک، مخمر و قارچ می شود.
اسید سیتریک باعث حفظ رنگ و طعم مواد غذایی می شود. این ماده باعث دیرتر خراب شدن غذا و افزایش ماندگاری آنها می شود.
به علاوه اسید سیتریک در حفظ تعادل سطح pH یا اسیدیته غذا یا نوشیدنی موثر است. برای نمونه، اضافه شدن اسید سیتریک به شراب باعث کاهش اسیدیته و بهبود طعم آن می شود.
- ۰۰/۱۲/۲۲